stugge sla

Het heeft soms ook zijn voordelen, als je zo slordig bent als ik.  Toen ik vandaag even in de tuinkas ging checken, zag ik dat ik de stronken van de sla (Larissa), die ik eind november al oogstte, nog moest opruimen. Die stonden nog in de inmiddels volkomen verdroogde potten. Maar toen zag ik een paar piepkleine blaadjes: ze begonnen weer uit te lopen! Ik heb ze meteen weer wat water gegeven en hoop dat de nachtvorst nog even uit de buurt blijft. Want het lijkt me niet erg duurzaam om voor voor die paar kleine slaplantjes de 2000W Frostkiller aan te zetten...

over oester zwammen

Oesterzwammen kweken is echt kinderlijk eenvoudig, als je tenminste een kant-en-klare broedbak hebt: gewoon de plastic zak met het stro en het broed vochtig maken en een weekje wachten. Zodra de eerste knoppen verschijnen moet je wat meer licht in de bak toelaten, dagelijks vochtig houden en dan kunnen ze groeien. Zie hier het geweldige eerste resultaat: bijna zonde om op te eten...

smaakoptimalisatie: pastasaus met kreeft

Zo nu en dan krijgen we van mijn broer een Tupperwarebakje, zodat we ook even kunnen proeven van een van zijn ´experimenten´. De meningen over die experimenten lopen sterk uiteen, want hij noemt ze zelf meestal ´nog niet helemaal goed gelukt´, terwijl wij steevast stuiterend aan tafel zitten en het ´geweldig´ vinden. De laatste sample bevatte: pasta met kreeft. Die was zo subliem dat ik ´m vorige week heb geprobeerd na te maken.
Op verzoek van m'n broer ga ik het recept hier niet prijsgeven. Dus volsta ik met het noemen van een belangrijke truc waarmee je alle smaak uit de kreeft concentreert: na het schoonmaken moet je de schalen, scharen en poten bewaren. Ikzelf gebruik de kop en het gedeelte vlak daarachter niet omdat dat te sterk en ziltig smaakt. Dit heb ik vervolgens geflambeerd met wat whisky. Ik had alleen nog een klein beetje Lagavulin in huis, eigenlijk te duur voor dit doel, maar de smaak werd daardoor wel erg bijzonder. Daarna de schalen verder opgebakken met wat ui en tomaten. Afblussen met witte wijn en deze brei door de zeef duwen. En daarna gaat alles opnieuw in de hapjespan en wordt alles wederom opgebakken, afblust en weer door de zeef gedaan. Pas daarna worden de schalen en poten weggegooid. De saus die hieruit is ontstaan wordt nog wel verder opgewerkt (uiteraard gaat het vlees van de kreeft er doorheen), maar de smaakt is nu al zo goed, dat het eigenlijk niet meer stuk kan...

ons favoriete vieruurtje

Vanmiddag roepen we met succes ons vakantiegevoel van de Auvergne weer even terug in de herinnering. We genieten op dit moment van hetzelfde vieruurtje zoals we dat de afgelopen weken bijna dagelijks hadden tijdens onze vakantie: licht geroosterd brood met knoflook, olijfolie en tomaat.

Het is moeilijk voorstelbaar hoe zoiets simpels zo lekker kan zijn. Ik moet er natuurlijk wel bij zeggen dat de ingrediënten van superieure kwaliteit zijn: de tomaten: dat zijn de zeer smaakvolle ´Ailsa Graig´, die ik zelf heb opgekweekt. De theorie was dat deze tomaten vanwege het greenback-gen van nature zeer zoet en smaakvol zouden zijn en dat hebben we dit seizoen in de praktijk bevestigd: echt heerlijk zijn deze tomaten! Ook het brood is goed: ik heb het gekocht bij een bakker in Den Haag, die z´n eigen zuurdesem gebruikt. Dit brood is gelukkig niet zo keihard, zwaar en zuur als de biologisch-dynamische zuurdesembroden die ik nog ken uit de reformwinkel uit mijn jeugd. En de olijfolie is een biologische uit Toscane.

Het recept: ik heb het brood in kleine partjes gesneden en in de oven kort geroosterd. Het gaat erom dat het brood een beetje ruw wordt, zodat je de volgende stap goed kunt uitvoeren: een teentje knoflook over het brood raspen. Daarna olijfolie eroverheen sprenkelen, plakjes tomaat erop en zout, peper en wat Provencaalse kruiden. Klaar en Genieten maar!

rectificatie: Hungarian Black

Ik schreef laatst over Hongaarse zwarte pepers, dat die helemaal niets met pepers te maken zouden hebben. Op dat moment was dat ook zo: ik ging er vanuit dat de pepers, die van groen naar inktzwart waren verkleurd, inmiddels rijp waren en lekker pittig van smaak zouden zijn. Niet dus, ze smaakten alleen een beetje naar groene paprika en totaal niet scherp.

Maar toen kwam ik erachter dat de pepers daarna nog een gedaanteverwisseling zouden ondergaan: ze werden een paar dagen na het plukken rood! En toen ik er daarvan eentje nietsvermoedend in z´n geheel in m´n mond propte, kreeg ik wel even een flinke kick te verwerken: behoorlijk pittig en ook lekker! Ook in dit geval blijkt geduld dus weer een schone zaak. Je kunt ook zeggen dat ik me beter had kunnen inlezen. En toch moet ik ook even mijn gelijk halen door te stellen dat de naamgever van ´Hungarian Black´ niet echt scherp was.

geen peper

Dit is onze eerste peper van het jaar: een Hungarian Black. Volgens de verpakking zou dit een mild-pittige peper moeten zijn. Dat sprak me wel aan na die extreme Madame Jeanette´s van vorig jaar. En toch klinkt Hungarian Black als een pittige actiefilm of desnoods een heftige metalstroming uit de omgeving van Boedapest. De teleurstelling was echter groot, toen we ´m proefden: niet eens een beetje heet! Smaakt gewoon naar paprika en verder niks. Misschien heb ik dit eerste exemplaar iets te vroeg geplukt, dus we geven ´m nog een kans.

Het zijn wel prachtige paarse bloemetjes waar de pepers uitkomen, dat is tenminste iets.

ruilcultuur

Soms heeft het zo zijn voordelen, dat je geen maat kunt houden. Zo heb ik de afgelopen maanden al heel wat mensen blij gemaakt met mijn ´overtollige´ tomatenplanten. Ik kreeg afgelopen week al een mail van een vriend waarin hij meldde dat ´ze er heel goed bijstaan´, met een foto van de tomatenplanten in zijn kas. Gisteren hing er een tasje aan de poortdeur, met daarin twee potjes zelfgemaakte jam (aardbei en zwarte bes) van mijn broer en een geweldige saucisson d´Auvergne van zijn collega. En laatst kregen we nog een paar kilo rabarber van de keukenmonteur. Allemaal als dank voor de tomaten- en tomatilloplanten! Ik vind het machtig mooi, zo´n spontane ruilcultuur...

zuurdesem brood

Zie daar, mijn eerste geslaagde zuurdesem brood van spelt graan. Daarbij heb ik gebruik gemaakt van de zuurdesem cultuur, gekregen van m'n grote broer. De eerste poging om zo'n brood te bakken - zo'n twee weken geleden - heb ik hier onvermeld gelaten; die zag er weliswaar net zo mooi uit als deze, maar was niet lang genoeg gebakken en dus totaal ongeschikt voor consumptie. Maar nu is 'ie dus geslaagd. Binnenkort het recept van dit heftige oerbrood, dat zelfs de goedkeuring van de kids kan wegdragen...

onze lokale keuken

Mijn blog gaat voornamelijk over ´koken´ en ´zelf doen´. Een twijfelgeval dus of een artikel over de keuken die wij laatst hebben laten plaatsen hier op z´n plek is. Maar ik heb een zeer goede reden om het toch te doen: in tegenstelling tot veel mensen die niets dan trammelant hebben met de montage en levering van hun keuken is het bij ons van een leien dakje gegaan. Geen verkeerd ingemeten aanrechtblad of andere veel gehoorde frustraties. Zowel het ontwerpproces als het plaatsen is bij ons fantastisch verlopen en nu zijn we gezegend met een nieuwe keuken die volledig bij ons past en perfect is uitgevoerd! Dat is iets wat je iedereen gunt. Kortom: als je op zoek bent naar een nieuwe keuken, bezoek dan ook eens deze winkel...

kwaliteit vs kwantiteit

Het was een beetje dom om te denken dat je je met een tuinkas van 4,5 vierkante meter de gehele zomer kunt voorzien van zelf gekweekte tomaten. Toegegeven: we konden van tevoren niet bedenken dat M. zo´n tomatenfreak zou worden dat hij elke dag kerstomaten mee naar school meeneemt in plaats van gewoon, een geschilde appel. Maar dan nog...

Om de tomatenoogst zo groot mogelijk te maken, zette ik de tuinkas vorig voorjaar helemaal vol met mijn zelf opgekweekte planeten. Met als gevolg dat ik te weinig overzicht had en de verzorging van de planten te wensen overliet: in het voorjaar groeiden de planten bovendien zo snel dat ik meestal veel te laat aan het dieven toekwam. Daardoor staken er - mede door de overbevolking in de kas - allerlei schimmels de kop op. Bovendien was de opbrengst van de meeste planten onder de maat, ook weer als gevolg van te weinig onderhoud...
Dit jaar doe ik het anders: van elke tomatensoort die ik heb gezaaid, hou ik maximaal drie planten over. Precies genoeg om alles goed in de hand te houden. De rest heb ik inmiddels weggegeven aan familie en vrienden. Automatisch de gedroomde win-win situatie!

stoer, zo´n Oestour!

Ik ben laatst samen met mijn goede vriend B. op Oestour geweest. Oestour is een samentrekking van ´oester´ en ´tour´ en je leert tijdens deze georganiseerde tour - onder leiding van de geboren en (op)getogen Zeeuw Marcel Schouwenaar - hoe je oesters kunt vinden, openen en bereiden. Niet voor niets was dit geweldige initiatief winnaar van de Zeeuwse Innovatieprijs Toerisme 2012: wij vonden het ook een prachtige dag, en dat lag niet alleen aan het schitterende weer.

We werden ontvangen bij een kroegje (laten we het bij wijze van spreken ´Het Naamloze Vissertje´ noemen) onder aan de zeedijk van een niet nader te noemen Zeeuws dorpje: de locatie waar de wilde oesters kunnen worden gevonden is immers ´geheim´. Het was dan ook een lichte teleurstelling om tijdens het introducerende praatje te moeten horen dat wilde oesters op verschillende plaatsen langs de Zeeuwse kust tegenwoordig een ware plaag zijn geworden. Wat is het geval? Toen de oorspronkelijke populatie platte Zeeuwse oesters halverwege de vorige eeuw door een virus werd gedecimeerd, hebben kwekers hier de Japanse oester ingevoerd. Deze variant heeft echter bijna geen natuurlijke vijanden, waardoor de exemplaren die zich buiten de kweekbassins wisten te vermenigvuldigen een explosief groeiende populatie konden vormen.
Japanse oesters zijn vlijmscherp en ze maken het recreatief gebruik van de ´bezette stranden´ vrijwel onmogelijk. Zelfs boten kunnen er flink door beschadigd raken. Daarom worden de oesters op sommige plekken al met groot materieel verwijderd; wellicht zal dat ook op onze ´geheime´ plek gaan gebeuren...
Na de introductie liepen we het door eb drooggevallen strand op en daar bevond zich een waar schiereiland dat helemaal uit oesters bestond! De grillig gevormde schaaldieren groeiden er op en over elkaar en vormden zo een bijna surreëel landschap. En op die rare plek liepen we dan, gewapend met schroevendraaiers, tuinhandschoenen en plastic emmers, op zoek naar de meest geschikte oesters. Dat viel nog niet mee, want je wilt alleen de exemplaren die redelijk schoon zijn, en de juiste vorm hebben. Er zitten er veel langwerpige tussen die je lastig kunt openen. Maar gelukkig lagen er duizenden en was er voldoende keus.
Met volle emmers keerden we vervolgens terug naar de kroeg voor het culinaire deel van de tour. Na een korte uitleg over het openen van de oesters, konden we onze eigen vangst op verschillende manieren gaan eten. Mijn favoriete bereidingswijze: gegratineerd van de barbecue! Het eten van rauwe oesters valt bij mij nog steeds in de categorie ´wel apart, maar ik weet niet of ik het echt heel lekker vind´. De oestersoep, op basis van room en sjalotten, vond ik ook wel bijzonder. Opmerkelijk is dat deze soep niet wordt gezouten; hij krijgt zijn zilte smaak van de oesters en het vocht uit de schelp. De meesten aten de oesters rauw met wat citroensap of met verschillende marinades.
Na afloop van deze zeer geslaagde middag reden we - letterlijk en figuurlijk vol van de dag - weer huiswaarts, met nog twee halve emmers oesters op de achterbank. In tegenstelling tot huize B. waar iedereen oesters eet, heb ik er bij ons thuis niemand warm voor kunnen krijgen. Alleen M. wilde wel een heel klein stukje proeven. Zijn oordeel: "Wel apart, pap, maar niet echt lekker..."
Als je zelf ook eens op Oestour wilt, dan moet je helaas wachten tot september; dan is de ´r´ weer in de maand en zijn de oesters weer eetbaar. Tijdens de zomermaanden planten ze zich voort en zijn ze letterlijk en figuurlijk niet te genieten.

Sjefjes

Kijk, dat vind ik nou mooi: gisteren had ik een overleg met iemand van het Zeeuws Archief. Voor bij de koffie had zij een doos met speciale koeken meegenomen, Sjefjes genaamd. Er zat een kleine folder bij met uitleg over de koeken en het leven van de onbekende Nederlandse held, waarnaar de koeken zijn vernoemd.

Sjef van Dongen was een jongen die - aan het begin van de vorige eeuw - met zijn ouders naar Spitsbergen vertrok. Zijn vader werkte bij de Nederlandse kolenmijn Nespico. Toen Sjef 18 jaar was, werd de mijn stilgelegd en vertrokken de Nederlanders. Alleen Sjef en twee andere medewerkers bleven achter om toezicht te houden.

Om de heimwee op het eenzame Spitsbergen een beetje te verzachten, kreeg hij van zijn moeder het recept van zijn favoriete havermoutkoeken. Hij noteerde het in zijn notitieboekje, waar hij ook de verjaardagen van familie en vrienden opschreef. In datzelfde boekje deed hij een paar jaar later verslag van de expeditie die hij ondernam om de bemanning van het op Spitsbergen gecrashte luchtschip ´Italia´ te redden. Sjef was namelijk erg bedreven geworden in het mennen van sledehonden, en had het verzoek voor de expeditie gekregen van de gouverneur van Spitsbergen. De reddingspoging mislukte helaas, maar bij terugkomst in Nederland werd Sjef een Nationale held.

Als je meer wilt weten over dit prachtige verhaal, ga dan naar het Zeeuws Archief in Middelburg. Datzelfde geldt overigens voor het recept van de heerlijke havermoutkoeken...

A Farm For The Future

Frost Fighter!

Wanneer kan ik mijn jonge planten naar de tuinkas verplaatsen? Ik heb wel eens een stukje geschreven over IJsheiligen dus ik weet dat je geen vorstgevoelige planten buiten moet zetten vóór half mei. Maar... afgelopen week sneuvelden alle warmterecords: nog nooit eerder was het begin maart zo warm geweest. Dus heb ik een paar dagen geleden - met het voorjaar hevig in mijn bol - alle tomatenplanten en het andere zaaigoed in de kas gezet. Ik ben immers sinds een paar weken in het bezit van een echte Frost Fighter... Da´s een speciale elektrische kachel voor in de tuinkas, die ervoor zorgt dat de temperatuur niet onder nul zakt. 

Maar nou heb ik toch de zenuwen, want het weer slaat de komende dagen helemaal om en de nachttemperaturen beloven redelijk onder nul te zakken. Stel dat ik de thermostaat toch iets te laag heb gezet, waardoor de kachel pas aanslaat als de temperatuur al ver onder nul is? Dan zijn m´n tomatenplanten er mooi geweest.

Ik heb vanavond zeker al vier keer in de kas gecheckt of de kachel aanslaat. Maar de temperatuur blijft even boven nul steken, en ik kan niet beoordelen of dat komt doordat de buitentemperatuur niet verder zakt, of omdat de kachel toch af en toe is aangegaan. Ik heb besloten het er maar op te gokken, maar ik ga zometeen toch nog één keertje checken...

queso de Cabrales

Steengoed zijn ze, de DVD-reeksen van Rick Stein. Vooral die over Spanje is één van mijn favorieten: prachtig hoe hij in elke regio weer de meest bijzondere streekproducten weet op te snorren en beschrijven. Tijdens zijn tocht door het ruige Asturië gaat hij op bezoek bij een kleine producent van (queso de) Cabrales. We zien hem - ergens hoog in de bergen van de Picos de Europa - door een klein vochtig kalkstenen gebouwtje lopen waar de zilte wind uit de golf van Biskaje dwars door heen blaast. In dit barre klimaat liggen de kazen zo´n vier tot zes maanden te rijpen. Mijn interesse was direct gewekt...

Cabrales is een blauwgeaderde, handgemaakte kaas gemaakt van rauwe koeienmelk. Afhankelijk van het jaargetijde wordt de koeienmelk aangelengd met schapen- en geitenmelk. ´Cabra´ betekent geit, maar dat is volgens mijn geen directe verwijzing naar de gebruikte geitenmelk, want Cabrales is genoemd naar de gemeente waar de kaas wordt gemaakt.

De betere kazen worden ingepakt in bladeren van de Esdoorn die daar veel groeit. Dit blad schijnt bij te dragen aan de specifieke smaak, maar de meeste Cabrales wordt tegenwoordig gewoon in aluminium ingepakt. Er groeit een blauwgroene schimmel in de kaas: penicillum roqueforti. Anders dan 'gewone' blauwgeaderde kazen, die hiermee worden geïnjecteerd, groeit de schimmel bij de cabrales van de korst naar binnen: je ziet die grillig gevormde, blauwgroene kanalen ook echt zitten. En dan zitten er op de korst ook nog bepaalde gisten die zorgen voor de gele kleur...

Ik ken weinig kazen die er zo - laten we zeggen - wild uitzien en geuren. Maar de smaak is echt geweldig! En dat kan ik weten omdat ik deze kaas gisteren voor het eerst heb gegeten. Gespot in een delicatessenwinkel ergens in het oosten van het land. Toen ik ´m in de vitrine zag liggen, zei ik verrast: "Ah, jullie hebben Cabrales!" De verkoopster keek mij een beetje schaapachtig aan en wist helemaal niets van deze kaas; ik moest haar nog vertellen waar hij vandaan komt en van welke melk hij wordt gemaakt. Daarmee maak je jezelf enorm populair in zo´n winkel. Not.

Anyway, ik was gefascineerd en geïnspireerd door deze bijzondere kaas en wilde er - naast een stukkie schrijven - ook even een aardig plaatje bij maken!

Valeriaan, rustig aan!

Mijn valeriaan is waarschijnlijk een beetje in de war: het is nu 20 februari, de derde koudegolf komt er aan en hij loopt gewoon uit! Is misschien ook niet zo gek, want het is in de tuinkas ruim boven de 10 graden. Ik had de twee grote potten met Valeriaanplanten een week of zes geleden binnen gezet, want ik merkte dat de buurtkatten er dol op waren: eentje was zo gek om in de pot te gaan staan en de wortels op te graven... Toen heb ik ze maar in de kas gezet, en nu lopen ze dus allemaal uit.

De naam ´Valeriaan´ komt van het Latijnse valere en dat betekent: ´gezond zijn´. Het kruid wordt al heel lang gebruikt als een verdovend en kalmerend middel. Ik lees net dat het tijdens de Wereldoorlogen zelfs werd gebruikt om soldaten die leden aan shellshock en andere trauma´s mee te behandelen!

Ik heb ze ooit gezaaid vanwege de vermeende rustgevende eigenschappen van de wortels, maar ik ben de plant sowieso erg gaan waarderen: het is een mooie grote, manshoge plant met sterk geurende bloemen. De geur is wel wat weeïg zoet, maar ik vind het toch lekker ruiken. Valeriaan staat bekend als een echt kattenkruid, meer nog dan kattenkruid zelf: de geur heeft op katten een onweerstaanbare en sterk prikkelende werking. Enfin, dat hadden we dus al gemerkt... 

Wat ik wel grappig vind om te lezen, is dat de wetenschap er nog niet helemaal achter is, hoe deze alledaagse plant precies in het lichaam werkt. Het is bekend dat Valeriaanzuur effect heeft op bepaalde receptoren die te maken hebben met de remming van signalen van zenuwcellen. Maar hoe precies is niet bekend. En ook de verschillende onderzoeken naar de effecten van Valeriaan op de slaap spreken elkaar tegen...

Over de werking van Valeriaan gesproken: ik heb begrepen dat wortels pas na drie jaar voldoende werkzame stoffen bevatten. Dat zou aan het einde van dit seizoen zijn. Toch betwijfel ik of ik de planten in het najaar ga rooien voor een paar kopjes rustgevende thee. Daar vind ik ze eigenlijk veel te bijzonder voor!

aardkers

Dit zijn de kiemplantjes van de Tomatillo, drie weken nadat ik ze heb gezaaid. De Tomatillo wordt  ook wel Mexicaanse aardkers genoemd. De officiële naam is Physalis Philadelphica. Physalis betekent ´blaas´ en dat is een verwijzing naar de vorm van de kelk die om de vrucht heen gevouwen zit. Daarom worden deze planten ook wel ´lampionplanten´ genoemd, en ze zijn - net als de tomaat, aardappel, paprika en zelfs de tabaksplant - lid van de nachtschadefamilie.

De Tomatillo is tegelijkertijd met de tomaat uit Zuid-Amerika meegenomen, maar is nooit zo populair geworden. Dat is logisch; de toepassingsmogelijkheden zijn veel minder divers dan de tomaat, en de smaak van de onbewerkte vrucht schijnt niet heel bijzonder te zijn. Toch ben ik heel benieuwd: de bessen (die ook rijp nog groen zijn) schijnen zurig of iets zoet te smaken. Ze worden verwerkt in fruitsalades of compote en komen goed tot hun recht in chutneys. In Mexico en Guatemala gelden ze als een standaard ingrediënt in de keuken. Hopelijk kan ik er eind deze zomer verder verslag van doen!

stop-motion tomaat

Ik heb wel vaker de nodige zelfspot bedreven, als ik mezelf bezig zag tijdens allerlei dwangmatige fröbelacties. Het stop-motion filmen van de groei van de tomatenplant hoort daar waarschijnlijk ook bij. Dus plaats ik - zonder verder commentaar - onderstaand het filmpje op basis van de foto´s die ik de afgelopen drie weken (van 21/1 tot 16/2) maakte boven de kweekbak met allerlei tomaten zaaigoed...

Ailsa Craig

Zeg je "Schotland" dan denk je niet meteen aan tomaten. En andersom ook niet... Toch ben ik nu een paar tomatenplanten aan het opkweken van een ras dat z´n roots heeft in Schotland: Ailsa Craig. Ik kwam de naam tegen toen ik wat zaaigoed bestelde en moest meteen denken aan onze herfstvakantie aan de Schotse westkust, een paar jaar geleden. Daar heb ik deze foto gemaakt. Ailsa Craig is een eiland dat lang geleden is ontstaan als een vulkaan: de ´kraag´ is inmiddels geërodeerd, maar de centrale kolom van basalt is gebleven. En die zie je vanuit de kust als een mooi bolvormig eilandje aan de horizon. Een Schotse tomatenkweker moet rond 1925 - toen hij de tomaat op de markt bracht - hebben gedacht dat die mooie ronde vorm van het eiland goed paste bij zijn nieuwe tomatenras en gaf haar dezelfde naam.

Ailsa Craig tomaten staan bekend om hun goede smaak. Dat heeft er schijnbaar mee te maken dat deze tomaten nog zogenaamde ´groenkraag´ of ´greenback´ tomaten zijn: ze worden tijdens het rijpen niet egaal rood, maar blijven rond de kroon (wat langer) groen. Dit bladgroen in de vrucht zorgt ervoor dat er extra suiker wordt aangemaakt, waardoor de tomaten zoeter en dus smaakvoller zijn.

Je komt dit soort tomaten overigens niet zo vaak meer tegen. Het gen, verantwoordelijk voor die groene kraag, is er bij de meeste tomatenrassen in de loop der jaren systematisch uitgekruist, omdat men er van uit ging dat de consument liever een mooie, egaal rode tomaat heeft...

Anyway, hoe de smaak ook zal zijn, ik vind het al mooi dat ik nu een tomaat kweek met dezelfde naam als mijn Schotse voorvaderen: Craig, zoals je het zegt.

echte tijm

Goed voornemen #73: ´Meer Diepgang In Mijn Artikelen´. Zo wil ik de verschillende kruiden en planten die ik zaai beter en meer inhoudelijk beschrijven, interessante achter-grondinformatie geven en ook kijken of ik meer continuiteit kan bieden in de berichten. Dus na verloop van tijd ook weer beschrijven hoe het is gegaan met zaaien en verder opkweken van die specifieke planten, eventuele tips, blunders en andere hilariteiten vermelden. De kunst is daarbij het midden te vinden tussen zinvolle aantekeningen voor mezelf en een leuk artikel voor mijn vaste en trouwe lezerspubliek...

Ik moet even denken aan het gesprek dat ik op blue monday met een van de volleybalvaders had over ´goede voornemens´. Hij vond dat eigenlijk maar grote onzin: "Als je wilt veranderen dan moet je dat gewoon doen, en verder je kop erover dichthouden". Daar ben ik het op zich wel mee eens (het eerste deel van zijn opmerking dan), maar volgens mij moet je er vooral NIET je kop over houden en het aan iedereen melden die het horen wil. Bij mij helpt dat in ieder geval. Moet ik er wel bij vermelden dat ik me altijd zoveel goeds voorneem, dat ik al blij ben als de helft uitkomt...

Over uitkomen gesproken: hier een foto van ´echte tijm´ (thymus vulgaris), precies een week na het zaaien. Ik heb wel eerder tijm gezaaid, maar het lukte me toen niet om er volwassen planten uit te kweken. Beginnersfout #1 is al meteen zichtbaar op deze foto. Ik lees namelijk net dat deze zaailingen maar heel weinig water moeten krijgen, want anders rotten ze weg... Beginnersfout #2: de tijm staat pal naast de peterselie, waarvan het Complete Kruidenboek meldt: "Zorg ervoor dat de grond voortdurend nat is, anders lukt ontkieming niet"... Voor het geval ik ze in leven hou: tijmplanten kunnen prima groeien in een pot, mits de grond arm is en goed afwatert, en je alleen water geeft als ze bijna verdrogen.

Het is overigens belangrijk dat ik VEEL tijm opkweek, want we gebruiken het graag in onze gerechten, zowel met kip als varkensvlees. Leuk om te weten: tijm werkt sterk antiseptisch en daarom wordt het bijvoorbeeld verwerkt in tandpasta. Verder schijnt het ook goed te werken tegen een kater, maar daar heb ik al tijden geen last meer van gehad.

monocultuur...

Na de monocultuur van vorig jaar met voornamelijk tomaten, willen we dit jaar meer verschillende kruiden en planten gaan kweken. Ik had vorig jaar sowieso veel te veel tomaten en had moeite (lees: faalde volledig) met het goed bijhouden van al die planten. Vooral het dieven ging de mist in, waardoor de opbrengst onder de maat bleef. En de kas stond uiteindelijk zo vol dat er vrij veel ziekten en schimmels de kop opstaken. Dit jaar dus veel meer diversiteit in de kas en tuin: da´s bovendien ook leuk voor de kids, als ze er lekker kunnen grasduinen...

Precies een week geleden heb ik van alles gezaaid: koriander, zonnebloem, pompoen, basilicum, peterselie, tijm, lavendel, kruizemunt, dragon, majoraan, lavas (maggikruid), tuinkers, waterkers en radijs. En de volgende soorten (rassen?) tomaten: Philippos, Maja, Roma, St.Pierre, San Marzano, Ossenhart, Ventura en Ruby Red. 

De foto hierboven: baby-radijs van precies een week oud. Ik zou willen dat de tomaten ook zo snel gingen. Maar daarvan heeft nog geen enkele soort gekiemd. Nog even geduld hebben...

tomanimatie

De afgelopen week hebben L. en ik aan haar spreekbeurt gewerkt. Het onderwerp: animatie. Allerlei soorten, zoals tekenfilms, computer-animatie, en stop-motion komen dus aan bod. De spreekbeurt zit ondertussen goed in elkaar, en een leuke bijkomstigheid is dat het mij ook weer op een idee heeft gebracht: een stop-motion animatie maken van de tomaten-planten, die ik afgelopen zondag heb gezaaid... Het idee is dat ik de komende weken elke ochtend en avond een foto maak, zodat ik uiteindelijk een filmpje van paar seconden heb, waarin de tomatenplanten als een wilde de grond uitschieten...

blue monday

Vandaag is het 'blue monday' en alles wees er vanochtend op dat dit inderdaad de dag zou worden die statistisch gezien de meest depressieve van het jaar is: de wekker ging om half zes, want de sneeuw zou voor een extreem drukke ochtendspits gaan zorgen...

Maar toen ik vanochtend op mijn dooie akkertje voor de spits uit richting het werk reed, viel het allemaal reuze mee. Volgens de radio zijn de meeste mensen rond deze tijd inmiddels van hun goede voornemens gevallen en zou dat - in combinatie met de donkere en koude dagen na Kerst - ervoor zorgen dat velen zo diep zitten... Nou, mijn humeur kon vanochtend niet beter, want ik zat te genieten van het geweldige brood dat we gisteren hebben gebakken. Brood waar geen broodbakmachine aan te pas is gekomen: gewoon zelf bloem, water, gist en zout kneden, laten reizen, nog eens kneden, broden vormen, laten reizen en afbakken. De truc: een flink stuk roomboter door het deeg mengen, waardoor de smaak intenser en het brood veel zachter wordt. Wat natuurlijk ook meehelpt, is dat het deeg met biologische tarwebloem en speltmeel is gemaakt.

Ondanks dit 'vette' brood heb ik totaal geen last van schuldgevoelens ten aanzien van dat andere gewichtige voornemen: ik sport me tegenwoordig drie keer in de rondte en kom zo ruimschoots aan de broodnodige beweging. Wat nou, blue monday!

de messen zijn geslepen

Ik kreeg tijdens de Kerst van m´n broer een keramische slijpstaaf. Toen ik hem eraan herinnerde dat we dit jaar toch niet aan kado´s zouden doen, antwoordde hij: "Welnee man, deze hoort gewoon nog bij het mes dat je voor je verjaardag hebt gekregen!"
En wat een fantastisch koksmes is dat: perfect in balans, vlijmscherp en met dat damaststalen lemmet en stijlvol houten heft ook nog eens prachtig om te zien.
Het was overigens wel komisch hoe dat ging tijdens die verjaardag: we hechten in onze familie nogal aan harmonie en dus moest ik hem bij het krijgen van dit kado een stuiver geven. Die moet ervoor zorgen dat het ongeluk wordt afgekocht en de vriendschappelijke band niet wordt doorgesneden. Een overblijfsel uit vroeger tijden, toen messen nog vooral als aanvalswapens werden gebruikt...
Anyway, die stuiver kregen we meteen weer terug, want het kado dat wij voor hem hadden gekocht was een mooi handgemaakt zakmes, meegenomen uit de Auvergne.
Die keramische slijpstaaf werkt trouwens echt goed; geen gehannes meer met dat oude aanzetstaal. M´n messen zijn nu echt geslepen, en de band met broerlief is onveranderd goed.

komkommertijd

Qua tuinieren is de komkommertijd nu toch echt aangebroken. Eigenlijk totaal geen nieuws dus, al wilde ik deze mooie plaatjes van vanmiddag toch even posten. 

Het had de afgelopen weken wel vaker licht gevroren, maar de winter is nu echt ingevallen. Tot voor een paar dagen terug had ik nog verse koriander, wat peterselie en zelfs wat pluksla uit de kas, maar wat betreft de verse groenten is het nu dus ´einde oefening´. De temperatuur in de kas was aan het begin van de avond al bijna 10 graden onder nul, dus alles wat er nog staat is nu stijf bevroren.

Ik kreeg vorige week nog een mailtje van de determinatiemeneer van de Nederlandse Mycologisch Vereniging: die vreemde paddenstoel, waarvan ik hem een foto had gestuurd is helemaal niet zo vreemd. Het gaat namelijk om de Gele trilzwam (Tremella Mesenterica) en hij komt vrij algemeen in Nederland voor. Ik weet zeker dat ik ´m nooit eerder had gezien, maar ik moet blijkbaar gewoon wat beter uit m´n doppen kijken.

Ik lees net dat deze zwam - volgens de meeste bronnen - eetbaar is, maar vrijwel geen smaak heeft. Ook de volgende keer gewoon laten hangen dus.

Hiernaast een foto van onze Viburnum, die elke winter trouw gaat bloeien en in de tuin een heerlijk zoete bloesemgeur verspreidt. En zo hebben we dan toch nog een beetje het voorjaar in de kop...

kreeft en soep

Kreeg ik van de week een telefoontje van broerlief:

- "Ze zijn er weer!"

- "Wat?"

- "Kreeften bij appie. Voor 4,99 per stuk!"

Dat vond ik wel een goeie deal, dus ik vroeg hem er een paar voor me mee te nemen. Uiteindelijk heb ik er zeven meegekregen. Ik had vorig jaar ook zo´n Canadese hele kreeft gekocht. Afgezien van de onzin-teksten op het etiket ("vers ingevroren", en "het leven is genieten") was die gewoon goed. Alleen toen betaalde ik er twee keer zoveel voor...

Gisteren heb ik er meteen maar een ontdooid en daar een kreeftensoep gemaakt, die zelfs door C. - die gruwt bij het zien van een kreeft - als ´culinair´ wordt aangemerkt. Het recept heb ik bij elkaar gegrasduind uit verschillende bronnen en verder afgestemd op m´n eigen ervaring en hetgeen we in huis hadden. Gezien het grote succes en mijn slechte geheugen vond ik het verstandig om e.e.a. vast te leggen:

Eerst een roux gemaakt van 60 gram roomboter, 60 gram speltbloem en net zoveel melk om de dikte OK te krijgen. Achteraf bleek dat veel te veel roux, want uiteindelijk heb ik ongeveer de helft voor de soep gebruikt.

Vervolgens heb ik de kreeft gekookt volgens de methode van Nick Nairn (schotse tv-kok): 4 minuten koken in zout water en daarna het gas uitzetten en de kreeft nog 15 minuten in het water laten liggen.

Ondertussen heb ik twee uien, een prei en een wortel gesnipperd en aangefruit in wat olijfolie en ietsie roomboter. Daarna de kreeft schoongemaakt en al het vlees apart gezet. Alle schaaldelen en poten heb ik bij de uien, prei en wortel gedaan en meegebakken. Dit afgeblust met witte wijn en hier een klein blikje tomatenpuree doorheen geroerd. Dit mengsel een minuut of vijf laten doorkoken en daarna dit mengsel door een zeef gehaald en het vocht in een aparte pan laten lekken. Om zoveel mogelijk smaak uit de groenten en schaaldelen te halen, heb ik ze daarna nogmaals in de pan opgebakken, weer afgeblust en gezeefd. Dit vocht heb ik vervolgens door de roux geroerd en de soep daarna op smaak gebracht met versgemalen peper, Maldon zeezout, palmsuiker, dille en een heel klein beetje dragon. Als laatste het kreeftenvlees erdoor en ... klaar. Thanks 10us!

Goed voornemen...

Twee jaar geleden had ik het voornemen: regelmatig schrijven op dit weblog over van alles en nog wat, als het maar gaat over eten en het zelf maken of zoeken daarvan. Daar is hopeloos de klad in gekomen, want sinds augustus heb ik hier niets meer van me laten horen. Gelukkig is het nu weer de tijd van de goede voornemens en ik pak de draad gewoon weer op.

De afgelopen dagen hebben we in het oosten van het land gelogeerd: daar hebben we een heerlijke tijd gehad en ondanks het letterlijke en figuurlijke baggerweer hebben we vaak in de bossen kunnen wandelen. In Noorwegen zeggen ze dan: "Slecht weer bestaat niet, alleen slechte kleding", en ik geef direct maar toe dat wij vooral goed-weer-wandelaars zijn...

Ik vond het altijd al fijn om in de bossen te zijn en sinds ik ook interesse heb in de ´eetbare´ natuur is het plezier alleen maar toegenomen. Jammer dat we nu in het jaargetijde zitten waarin het - wat dat betreft - slecht kersen eten is, maar ik had mijn paddenstoelen- en plantengidsen evengoed in de rugzak. Door de relatief hoge temperaturen hebben we nog aardig wat paddenstoelen kunnen spotten, zoals de exemplaren op deze foto: het zijn ´gewone fluweelpootjes´ die groeien op dood hout. Dit zijn de enige paddenstoelen waarvan ik (met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid) heb kunnen vaststellen dat ze eetbaar zijn. Volgens de gids worden ze ´door liefhebbers hoog geschat´, maar ik heb geen idee hoe ze smaken, want ik heb ze gewoon laten hangen: toch een beetje bang om net die ene giftige dubbelganger te treffen... 

Hiernaast nog een foto van een andere prachtige paddenstoel die ik niet in m´n gids kon vinden. Ook deze groeit op een boom: een mooi geplooid, oranje exemplaar dat nog het meest lijkt op de ´grote sponszwam´, maar er toch echt anders uitziet. Ik ben erg benieuwd wat het is en zal het eens vragen op de website van de Nederlandse Mycologische Vereniging...

Goed, dan ga ik nu ophouden met zwammen, maar niet zonder te vermelden dat ik niet de enige ben met goede voornemens: L. zei na een van onze wandelingen: "Leuk hoor, die bossen! Niet vergeten om hier vaker te komen..."